Lichaam en geest

De mens is niet alleen te verklaren uit zijn organen, cellen en organellen - zelfs niet als je daarin alle interacties betrekt. De mens is zich niet alleen bewust van zijn omgeving, maar kan daar ook over nadenken - en zelfs wetenschappelijk onderzoek naar doen. De mens is uniek - geen enkel ander organisme heeft de speciale eigenschappen die we bij de mens vinden:

• De cultuur van de mens onderscheidt hem van de dieren - dan kun je denken aan economische en juridische aspecten, maar ook aan kunst en literatuur. Wij ordenen onze samenleving op een unieke manier en geven er kleur en betekenis aan door wat we vertellen, maken en schrijven. We bestuderen onze geschiedenis en plannen voor de toekomst - zoals sparen voor ons pensioen. 
• Wiskunde en wetenschap zijn eveneens uniek. Wij kennen logica, praten en discussiëren daar met elkaar over, gebruiken abstracte figuren om te schrijven en te rekenen en beschrijven zelfs de wetten die we in de natuur of de economie ontdekken met ingewikkelde formules.
• Creativiteit gebruiken we voor allerlei doeleinden: om gereedschappen te maken, wetenschap te bedrijven, verhalen te bedenken en natuurlijk voor kunstuitingen.
• Onze communicatie ligt duidelijk op een ander niveau dan bij de dieren: wij kunnen elkaar verhalen vertellen, brieven schrijven, appen, telefoneren - maar ook onze gebaren vertellen meer dan wat je bij dieren vindt. In onze communicatie spelen ons oogwit, tranen, wenkbrauwen, blozen en naakte (gevoelige) huid een speciale rol. We hebben heel veel spieren in ons gezicht ... Onze taal blijft voor veel wetenschappers een raadsel. Elk kind is eigenlijk al klaar om te praten: ons LAD (Language Acquisition Device, oftewel taalontwikkelingsapparaat) is aangeboren.
• Wij maken morele keuzes en dat verwachten we veel minder van dieren. Elke cultuur heeft een set van normen en waarden en het idee van een hogere macht (of machten. goden) vind je bijna overal terug. Zelfs in ons geseculariseerde westen denken toch veel mensen dat je na je dood op de een of andere manier voortleeft (bijvoorbeeld als een sterretje).
• Ook het niet tevreden zijn met je lichaam wijst op geestelijke vermogens. Dat uit zich op verschillende manieren - denk aan anorexia, botox en plastische chirurgie (hoewel die soms lichamelijke problemen verhelpt).  

Wij zijn niet ons brein

Als dat wel zo was (als de geest dus een mythe is), dan kunnen we dat niet weten, dan is het onlogisch om te verwachten dat ons denken van enige waarde is. Als we meten wat er gebeurt in je hersenen en je bloedsomloop als  je verliefd bent, heb je met die meetresultaten nog niets verklaard: je meet wat er gebeurt, maar niet waarom en zelfs niet waardoor.

Een onderzoeker die electroden op de hersens van een proefpersoon had aangesloten, kon daardoor de hand van de proefpersoon optillen. Op de vraag waarom deze zijn hand optilde, wist de proefpersoon: 'Dat doe ik niet, dat doet u!'. In zekere zin is het net als een programmeur: die zit niet in de computer, maar bestuurt die wel - en zo bestuurt onze geest ons lichaam - via onze hersenen. De vergelijking gaat mank, omdat in ons lichaam hardware en software door elkaar lopen - en onze hersens passen zich aan aan ons gedrag. Zie ook de links 1 en 2.